ayoubmardani 
اقتصاد چطور کار می‌کند؟
اقتصاد چطور کار می‌کند؟ این سوالی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن مواجه می‌شوند. اقتصاد همه بخش‌های زندگی ما را در سطح خرد و کلان تحت تاثیر قرار می‌دهد و نقش بسیار مهمی دارد.
به طور مثال، هر روز با خرید از فروشگاه‌ها، به اقتصاد کشور کمک می‌کنیم.
بنابراین چنانچه با چرخه اقتصادی و عملکرد آن آشنا باشید، بسیاری از تغییرات و بالا و پایین‌های اقتصاد را خودتان متوجه خواهید شد. در این نوشته تصمیم داریم به زبان ساده و روان، شما را با اقتصاد و عملکرد آن آشنا کنیم. در نگاه اول، شاید درک اقتصاد برای بسیاری از افراد سخت باشد، اما با کمی دقت می‌توانید مباحث مختلف آن را یاد بگیرید.
داشتن دانش اقتصادی، هر چند در مقیاس کم، به مدیریت امور مالی و سرمایه‌گذاری کمک زیادی می‌کند. پس تا انتها همراه ما باشید تا بدانیم اقتصاد چطور کار می‌کند و سیاست‌های اقتصادی چه تاثیری در زندگی ما دارند.
اقتصاد چطور کار می‌کند؟
تقاضا و اعتبار، دو عامل اصلی حرکت دهنده اقتصاد هستند. در واقع، اقتصاد از بازارهای کوچکی مثل بازار نفت، بازار خودرو، بازار مسکن، بازار فلزات، بازار مواد شیمیایی و.. تشکیل شده است که به مجموع این بازارها، اقتصاد گفته می‌شود.
اما در دل این بازارها چه اتفاقی می‌افتد؟
در این بازارها، عرضه و تقاضا باعث حرکت می‌شود. به طور مثال یک نفر در بازار فلزات، خریدار فلز است و یک نفر دیگر این محصول را تولید می‌کند. یعنی از یک طرف تقاضا وجود دارد و از طرف دیگر، تولید کننده به این تقاضا پاسخ می‌دهد. اگر در این بازار تعداد معاملات بین مصرف‌کننده و تولید کننده بیشتر باشد، تقاضا بالا می‌رود و به دنبال آن تولیدات نیز افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه روند اقتصاد رو به رشد می‌شود. اما در نقطه مقابل، اگر میزان تقاضا برای یک کالا کم باشد، تولید آن کالا نیز کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه، اقتصاد با رکود مواجه خواهد شد.
بنابراین یکی از مهمترین موارد در اقتصاد، بحث تقاضا است.
اما در این میان، اعتبار چه نقشی در اقتصاد دارد؟
در ابتدا بهتر است بدانید، اعتبار همان وام است که بانک به مصرف کننده، تولید کننده یا به بازار تزریق می‌کند. اعتبار به صورت غیر مستقیم بر روی اقتصاد تاثیر می‌گذارد. در صورتی که اعتبار بیشتر باشد و بانک‌ها به راحتی به مردم وام دهند، میزان تقاضا افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه تولیدات نیز افزایش پیدا کرده و اقتصاد قوی می‌شود. میزان اعتبار در دست بانک مرکزی است و با سیاست‌هایی که دارد، آن را کم یا زیاد می‌کند.
چرا اعتبار اهمیت دارد؟
یکی از مهمترین مواردی که برای دریافت سوال، اقتصاد چطور کار می‌کند باید بدانید، بحث اعتبار است.
اعتبار یکی از عوامل اصلی در به حرکت درآوردن چرخ اقتصاد به شمار می‌رود؛ چرا که اعتبار به شما این امکان را می‌دهد تا پولی که همان لحظه ندارید را تامین کنید. البته برخی از اقتصاددانان با این موضوع مخالف هستند و آن را مشکل آفرین می‌دانند.
علت آن هم افزایش میزان بدهی افراد است. در واقع، هنگامی که اعتبار دریافت می‌کنید، بدهی شما بیشتر می‌شود. اما در نقطه مقابل، بسیاری بر این باورند که افزایش مخارج، خود نشانه‌ای از اقتصاد موفق است.
دقت داشته باشید که میزان اعتبار در جامعه باید به صورت مدیریت شده باشد. چنانچه همه افراد به مقدار زیادی به اعتبار دسترسی داشته باشند، مشکلاتی در جامعه به وجود می‌آید که یکی از مهمترین آن‌ها، تورم است.
فرض کنید همه افراد به اعتبار بالایی دسترسی داشته باشند، در این شرایط، خریدهایی را انجام می‌دهند که بدون اعتبار امکان‌پذیر نبود. اما از طرف مقابل، عرضه کالا و تولید، متناسب با میزان تقاضا افزایش پیدا نمی‌کند.
بنابراین، میزان تقاضا در جامعه بیشتر شده و عرضه نمی‌تواند به آن پاسخ دهد. در نتیجه، چیزی که در جامعه رخ می‌دهد، تورم است. چرا که با کمبود تولید، قیمت کالاها به دلیل تقاضای بیشتر، افزایش پیدا می‌کند.
برای اینکه میزان تورم در جامعه از کنترل خارج نشود، بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش می‌دهد. هنگامی که نرخ بهره افزایش یافت، مردم تمایل کمتری به وام گرفتن دارند. در این حالت، هزینه افراد کم شده و با کاهش تقاضا، قیمت‌ها کنترل می‌شود.
بنابراین بانک مرکزی برای کنترل تورم در جامعه، نرخ بهره را کاهش یا افزایش می‌دهد.
آشنایی با انواع چرخه‌های اقتصادی
در ادامه پاسخ به سوال، اقتصاد چطور کار می‌کند، بهتر است با انواع چرخه‌های اقتصادی آشنا شوید.
در حالت کلی، چرخه اقتصادی به دو گروه تقسیم می‌شود که عبارتند از:
• چرخه رشد
• چرخه رکود
این چرخه‌ها نیز از تقاضا شروع می‌شوند. هر چقدر تقاضا بالا باشد، تولید بیشتر خواهد شد.
با افزایش تولید، مشاغل زیادی به وجود می‌آید و در نتیجه میزان درآمد بیشتر می‌شود. هر چقدر هم میزان درآمد افراد بالا باشد، تقاضا در جامعه افزایش پیدا می‌کند.
در نتیجه این چرخه ادامه پیدا می‌کند و چرخه رشد به وجود می‌آید.اما در نقطه مقابل آن، اگر تقاضا کم باشد، تولید، اشتغال و درآمد نیز کاهش پیدا می‌کند. بنابراین میزان تقاضا پایین آمده و با رکود اقتصادی مواجه خواهیم شد.
اقتصاد چطور کار می‌کند و چه عامل‌هایی در شکل‌گیری چرخه اقتصادی تاثیر گذار هستند؟
هر عاملی که باعث ایجاد تغییر در یک قسمت از این زنجیره شود، در شکل‌گیری چرخه اقتصادی تاثیرگذار است.
برای نمونه، اگر یک عامل، تقاضا را تحت تاثیر قرار دهد، باعث ایجاد تغییر در کل چرخه خواهد شد. فرض کنید دولت به خاطر برخی سیاست‌های مالی، حقوق کارمندان را کاهش دهد. در این شرایط، درآمد کارمندان کاهش پیدا کرده و به دنبال آن، میزان تقاضا نیز روند نزولی پیدا می‌کند. در نتیجه میزان تولید و اشتغال نیز کم می‌شود.
عوامل مختلفی در شکل‌گیری چرخه اقتصادی تاثیر می‌گذارند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تغییر در عرضه (تولید): اگر به هر دلیلی تولید کم شود، اشتغال این بخش دچار مشکل شده و در نتیجه در اقتصاد تاثیر می‌گذارد.
- تغییر در تقاضا
- سیاست‌های پولی بانک مرکزی
- سیاست‌های مالی دولت: اگر دولت مالیات‌ها را افزایش دهد، درآمد افراد کم می‌شود. در نتیجه با کاهش تقاضا و تولید مواجه خواهیم شد.
- نوآوری‌های صنعتی و فناوری
- تغییر در قیمت نفت یا سایر منابع
- شرایط آب و هوایی و تغییرات آن
- تغییر در انتظارات مارکت
- تغییرات در قوانین و مقررات کسب و کار
- رویدادهای سیاسی و امنیتی در داخل و خارج از کشور
اقتصاد از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
در حالت کلی، اقتصاد دو بخش اصلی دارد که عبارتند از:
• بخش حقیقی که شامل بخش‌های کشاورزی، خدمات و صنعت و بازرگانی است.
• بخش مالی که شامل بازار پول (موسسات اعتباری و بانک‌ها) و بازار سرمایه (شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بورس، صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های بیمه) است.
این دو بخش، مانند بال‌های یک پرنده هستند و بدون وجود آن‌ها امکان رشد و توسعه یک اقتصاد وجود ندارد. اما با این وجود، بخش مالی نقش بسیار مهمی در رشد اقتصاد دارد و لازمه توسعه اقتصادی، رشد بخش مالی است. این بخش وظیفه تامین منابع مالی برای ایجاد و توسعه پروژه‌ها و ایجاد ظرفیت‌های اقتصادی را بر عهده دارد. در صورتی که بخش مالی کوچک‌تر از بخش حقیقی باشد، نیازهای اقتصادی به طور کامل پاسخ داده نمی‌شود. در نتیجه بسیاری از ظرفیت‌های اقتصادی خالی می‌ماند و باعث کاهش رشد اقتصادی می‌شود.
بخش مالی در اقتصاد از دو قسمت «بازار پول» و «بازار سرمایه» ایجاد شده است. در صورتی که بازار پول بزرگتر از بازار سرمایه باشد، امکان تامین مالی طرح‌های توسعه وجود نخواهد داشت.
حال که با بخش‌های اصلی تشکیل دهنده اقتصاد آشنا شدید، در ادامه پاسخ به سوال، اقتصاد چطور کار می‌کند، با کارکردهای بانک‌ها در اقتصاد آشنا خواهیم شد.
بسیاری از افراد، کارکرد بانک‌ها با در پس‌انداز کردن پول، حواله پول و دریافت وام می‌دانند. اما آیا واقعا چنین است؟
این موارد تنها بخشی از خدمات بانکی هستند. از مهمترین وظایف بانک‌ها در اقتصاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
• خلق پول: هنگامی که افراد پول خود را در بانک سرمایه‌گذاری می‌کنند، بانک قانوناً موظف است مقداری از آن در جای امن نگهداری کند. باقی آن را مجاز است در قالب وام، قرض دهد. البته بحث خلق پول بانک‌ها موضوعات بسیار زیادی را شامل می‌شود و این مقاله گنجایش آن را ندارد.
• واسطه‌گری پول: دومین وظیفه بانک‌ها در اقتصاد، واسطه‌گری پول است. بدین معنی که بانک‌ها، وجوه را بین عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان تقسیم می‌کنند. هنگامی که افراد پول خود را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنند، بانک 80 درصد آن را به سایر افراد وام می‌دهد. سپس بخشی از 20 درصد را به بانک مرکزی به‌عنوان سپرده قانونی پرداخت کرده و بخش دیگر را برای تامین نقدینگی نگه می‌دارد.
• بزرگ کردن اعتبارات: یکی دیگر از کارکردهای بانک‌ها که در پاسخ به سوال، اقتصاد چطور کار می‌کند بررسی خواهیم کرد، بزرگ کردن اعتبارات است. به این صورت که بانک‌ها، پس‌اندازهای کوچک را به وام‌های کلان و بزرگ تبدیل می‌کنند. چرا که پس‌اندازهای کوچک به تنهایی قابلیت ایجاد ظرفیت‌های اقتصادی را ندارند. اما با جمع کردن آن‌ها می‌توان نقش مهمی در اقتصاد ایفا کرد.
• بلندمدت کردن اعتبارات: کارکرد بعدی بانک‌ها، تبدیل سپرده‌های کوتاه مدت به وام‌هایی با بازپرداخت بلند مدت است. چرا که ارائه وام‌های بلند مدت برای تامین مالی پروژه‌های اساسی و زیربنایی کشور، اهمیت ویژه‌ای دارد.
بنابراین می‌توان متوجه شد، بانک‌ها نقش بسیار مهمی در اقتصاد دارند و برای فهمیدن اینکه اقتصاد چطور کار می‌کند، باید با عملکرد بانک‌ها آشنا باشید.
نقش تولید ناخالص داخلی در اقتصاد
بهترین معیار برای سنجش اقتصاد یک کشور، میزان تولید ناخالص داخلی (GDP یا Gross Domestic Product) است. GDP عبارت است از، ارزش پولی همه کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل کشور طی یک دوره زمانی مشخص. این معیار معمولا به صورت سالانه محاسبه می‌شود و بالا بودن آن به معنای سلامت اقتصادی یک کشور است. در محاسبه تولید ناخالص داخلی، جزئیات زیادی مورد بررسی قرار می‌گیرد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مخارج دولتی
- سرمایه‌گذاری‌ها
- مصارف خصوصی و عمومی
- هزینه‌های ساخت و ساز
- افزایش موجودی کالا
- تراز تجاری
در میان همه این موارد، تراز تجاری بیشتری تاثیر را در اقتصاد کشور دارد. هنگامی که ارزش کل کالا و خدماتی که تولیدکنندگان داخلی به کشورهای خارجی می‌فروشند از ارزش کل کالاها و خدماتی که تولیدکنندگان خارجی به مصرف‌کنندگان داخلی می‌فروشند، بیشتر باشد، تراز تجاری افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه می‌توان گفت تولید ناخالص داخلی کشور افزایش یافته است. اما اگر این مساله برعکس باشد، تولید ناخالص داخلی کشور کاهش پیدا می‌کند.
بانک‌ها و سیاست‌گذاران با کمک GDP، صعودی یا نزولی بودن اقتصاد را بررسی کرده و سپس تصمیم می‌گیرند محرک‌های اقتصادی تقویت یا مهار کنند. نحوه اندازه‌گیری دقیق تولید ناخالص داخلی همواره در حال تغییر است و کشورها تلاش می‌کنند تا اصلاحاتی را برای افزایش دقت و قابلیت آن ایجاد نمایند.
جمع‌بندی
در این نوشته سعی کردیم به طور خلاصه به سوال، اقتصاد چطور کار می‌کند پاسخ دهیم. اما اقتصاد چنان عظیم است که نمی‌توان همه بخش‌های آن را مورد بررسی قرار داد. بنابراین اگر می‌خواهید با عملکرد اقتصاد به طور دقیق آشنا شوید، توصیه می‌کنیم کتاب‌ها و منابع آموزشی مربوطه را مطالعه کنید.
در حالت کلی می‌توان گفت، تقاضا و اعتبار دو عامل اصلی اقتصاد هستند. بنابراین در صورتی که این دو عامل در جامعه مدیریت شوند، اقتصاد رو به رشدی را تجربه خواهیم کرد. به طور مثال، بانک مرکزی با افزایش اعتبار در جامعه، میزان تقاضا را افزایش می‌دهد. در نتیجه قدرت خرید بیشتر شده و به همان اندازه تولید، اشتغال و درآمد نیز افزایش پیدا می‌کند.
ایجاد فهرست های سفارشی
نرخ انواع ارزها به ریال
نرخ تبدیل ارزهای فارکس
نرخ تبدیل ارزهای دیجیتال
قیمت انواع خودروها
قیمت انواع گوشی های همراه
آخرین اخبار اقتصادی